Η υποχρεωτική αργία της Πρωτομαγιάς και τα Δικαιώματα των εργαζομένων
Χρήστος Ηλ. Τσίχλης
Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος- Συνταγματολόγος- συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα-νομικός συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα- νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος- ΔΣ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων- ΔΣ ιδρύματος Μπότσαρη.
Οι ημέρες υποχρεωτικής αργίας που από το νόμο έχουν καθορισθεί και κατά τις οποίες απαγορεύεται κάθε βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική εργασία, επαγγελματική δραστηριότητα, καθώς και η απασχόληση των μισθωτών, είναι οι εξής:
Η 1η Ιανουαρίου η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 60 του Ν. 4808/2021
Η 6η Ιανουαρίου (εορτή των Θεοφανείων), η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 60 του Ν. 4808/2021.
Η 25η Μαρτίου
Η Δευτέρα του Πάσχα
Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου)
Η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).
Η δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων (26η Δεκεμβρίου), η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 42 του Ν. 4554/2018.
Η 1η Μαΐου, η οποία δυνάμει του άρθρου 14 του Ν. 4468/2017, ορίστηκε ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας. Με την ίδια ως άνω διάταξη ορίστηκε ότι με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μετατίθεται η αργία της 1ης Μαΐου σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με τη Δευτέρα του Πάσχα.
Η 28η Οκτωβρίου η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 60 του Ν. 4808/2021, ενώ μέχρι την δημοσίευση του νόμου είχε το χαρακτήρα της προαιρετικής αργίας.
Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, που εκδίδονται μετά από γνωμοδότηση του ΑΣΕ και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να ορίζονται και άλλες εορτές, μέχρι πέντε (5) κατ’ έτος, ως ημέρες υποχρεωτικής ή προαιρετικής αργίας ανά την Επικράτεια. Εφόσον πρόκειται για τοπικές αργίες, η αρμοδιότητα ανήκει στους Περιφερειάρχες. Με την ίδια διαδικασία δύνανται να καταργούνται ή να αλλάζουν οι προβλεπόμενες αργίες (άρθρο 60 Ν. 4808/2021). Συγκεκριμένα:
Καθορισμός της Πρωτομαγιάς (1ης Μαΐου), ως ημέρας υποχρεωτικής αργίας:
NOMOΣ 4468/2017 – ΦΕΚ Τεύχος Α 61/28.04.2017.
Άρθρο 14
Η 1η Μαΐου καθορίζεται ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας.
1. Η παρ. 1 του άρθρου 1 του α.ν. 380/1968 (Α 85), αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η 1η Μαΐου καθορίζεται ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μετατίθεται η αργία της 1ης Μαΐου σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με τη Δευτέρα του Πάσχα.»
2. Το άρθρο 7 του νόμου 74/1975 (Α 139) καταργείται.
Τι ισχύει για τους εργαζόμενους και τους εργοδότες:
Ο καθορισμός με τον παραπάνω νόμο 4468/2017 της πρωτομαγιάς ως υποχρεωτικής αργίας σημαίνει ότι κατά την ημέρα της Πρωτομαγιάς, εκτός των επιχειρήσεων που επιτρέπεται να λειτουργούν κατά τις Κυριακές και αργίες, απαγορεύεται η απασχόληση των εργαζομένων και η λειτουργία των επιχειρήσεων γενικότερα.
Εάν κατά την ημέρα αυτή δεν λειτουργήσει η επιχείρηση, οι αμειβόμενοι με ημερομίσθιο θα πάρουν το ημερομίσθιό τους χωρίς καμιά προσαύξηση, ενώ οι αμειβόμενοι με μισθό θα λάβουν κανονικά τον μισθό τους.
Οι εργαζόμενοι που αμείβονται με ημερομίσθιο και θα εργαστούν την Πρωτομαγιά, δικαιούνται να λάβουν το ημερομίσθιο τους και προσαύξηση 75% υπολογισμένη στο νόμιμο ωρομίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν.
Για τους μισθωτούς, αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό, που θα απασχοληθούν την Πρωτομαγιά ισχύουν οι παρακάτω περιπτώσεις:
Αν εργάζονται σε επιχειρήσεις που μπορούν νόμιμα να λειτουργούν κατά τις Κυριακές και αργίες, δικαιούνται μόνο την προσαύξηση του 75%, υπολογισμένη στο 1/25 του νόμιμου μισθού τους.
Αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και αργίες, οι αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό θα λάβουν εκτός από την προσαύξηση 75% στο νόμιμο μισθό και το 1/25 του καταβαλλόμενου μισθού τους.
Όσοι εργαστούν την Πρωτομαγιά, δεν δικαιούνται αναπληρωματική ανάπαυση, αφού αυτό ισχύει, μόνο για τους απασχολούμενους τις Κυριακές, σύμφωνα με το ο ΒΔ 748/1966.
Η Εργατική Πρωτομαγιά ως Εθνική Εργατική Εορτή καθιερώθηκε στην Ελλάδα , στις 7 Απριλίου 1937, με το ΦΕΚ A 135 – 09.04.1937 τεύχος Α.
Τα πρώτα εργατικά κινήματα στον ελλαδικό χώρο δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας το 19ο αιώνα. Η πρώτη απεργία στον, τότε υπό οθωμανική διοίκηση, ελλαδικό χώρο ξέσπασε την Πρωτομαγιά του 1888 στην πόλη της Δράμας. Οι καπνεργάτες είχαν ως κύριο αίτημα τις δέκα ώρες εργασίας, καθώς εκείνη την εποχή οι εργάτες απασχολούνταν από δώδεκα έως και δεκατρείς ώρες ημερησίως.
Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο νεοελληνικό κράτος, από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Το 1893, 2.000 εργάτες διαδήλωσαν ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική περίθαλψη στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894 γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση, με τα ίδια αιτήματα, που λήγει με 10 συλλήψεις. Τον Αύγουστο ακολουθεί η σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη. Τον Μάιο του 1886 , τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας 8ωρη εργασία και καλύτερες συνθήκες. Είχαν προηγηθεί οι επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872. Η συνέχεια ήταν δραματική: οι αστυνομικοί πυροβολούσαν αδιακρίτως. Ακόμα και σήμερα είναι ακόμα άγνωστος ο ακριβής αριθμός των θυμάτων αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες. Η Ιστορία έχει καταγράψει επίσημα οκτώ νεκρούς αστυνομικούς και τέσσερις διαδηλωτές. Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αυτοκτόνησε στην φυλακή.
